از منظر سالک وحدت وجودی، هرچه به هر کس از خوشی و ناخوشی، و از خیر و شر، می رسد از طریق اسباب می رسد؛ و هیچ چیزی نیست که از مجرای اسباب نرسد. یعنی اگر کسی بیمار می شود یا اگر بیماری سلامت خود را باز می یابد، همگی از مجرای اسباب است و هیچ چیزی نیست که بدون سبب از ساحتِ ملکوت به کسی برسد.
بنابراین، اگر ضرورت داشته باشد که چیزی به کسی برسد اسبابی که سبب رسیدن آن دیده به شخص است در هستی مهیا می شود؛ بنابراین، اگر – به عنوان مثال- قرار باشد سلامتی کسی حفظ شود، هوشیاری لازم به او عنایت می شود که او مراقب سلامتی خود باشد و قدر سلامتی خود را بداند.
نکته مهم تر این است که سبب یک رخداد با علت یک رخداد فرق دارد. سبب تنها وسیله و واسطه تحقق یک پدیده و یک رخداد است و سبب را نباید با علت اشتباه گرفت.
توده مردم سبب یک رخداد را علت رخداد تصور می کنند، و این از منظر عرفانی غلط است. برای همین است که یک سالکِ دل گاه به افرادی که دارای زر و زور (ثروت و قدرت) هستند تکیه ندارد و تکیه اش به ملکوت است؛ زیرا اسباب نیز تحت سیطره ملکوت اند و ملکوت است که سبب سازی و سبب سوزی می کند. یعنی گاهی ممکن است ما تصور کنیم که فلان کس یا فلان چیز کلید حلِ مشکل ماست؛ اما در واقع، آن شخص یا فلان چیز کلید حل مشکل ما نیست از این رو اتکایِ سالک به ملکوت است.
البته، سالک وحدت وجودی می داند که ملکوت جایی دیگر و جدا از عالم ماده نیست؛ بلکه ساحتی است که احاطه ذاتی به عالم ماده دارد؛ و از این روست که ملکوت را دور از خودش نمی بیند، بلکه آن را از رگ گردن به خودش نزدیک تر می بیند.
توکلت علی الحی الذی لا یموت ....