شکی نیست که نگرش و اندیشه ها مراتب بسیار مختلفی دارند و همه اندیشمندان و همه صاحب نظران در یک مرتبه نیستند اما چگونه می توان اجمالا دریافت که چه کسی از نظر ژرف نگری و دقت نظر، برتر از دیگری است؟
امروز قصد دارم یک قاعده بسیار ساده و درعین حال کارآمد در این باره ارائه کنم، و آن قاعده این است که هرکس که عمیق تر است مخاطبان او و کسانی که سخنان او را دنبال می کنند عمیق ترند و هرکس که سطحی تر است مخاطبان او و کسانی که سخنانش را دنبال می کنند عامی تر و سطحی ترند؛ زیرا هرکس جذب کسی می شود که به خودش شباهت بیشتری دارد.
پس یکی از راه های تشخیص ژرف نگری یک اندیشمند و صاحب نظر این است که به سطح مخاطبان او و کسانی که سخنان او را دنبال می کنند و می پسندند دقت کنیم . به بیان دیگر، شاید تشخیص سطح علمی و مرتبه اندیشمندان و صاحب نظران به خودی خود، کار دشواری باشد؛ اما تشخیص سطح مخاطبانِ ایشان نسبت به یکدیگر، به مراتب، آسان تر است.
بنابراین، اگر ملاحظه کردیم که عوام به مطالبِ سخنوری گوش می دهند و می فهمند و سخنان او را دنبال می کنند و ملاحظه کردیم که آن سخنور نیز مشتاق است که مخاطب اصلیِ خود را عوام قرار دهد ابن نشانه آن است که سطح اندیشه آن سخنور یا آن نویسنده بالا نیست.
از این طریق ما خودمان را نیز می توانیم ارزیابی کنیم؛ یعنی ببینیم که ما بیشتر تحت تاثیر چه کسی یا چه کسانی هستیم و دقت کنیم تا ببینیم که اغلب چه کسانی با چه سطحی از اندیشه تحت تاثیر سخنان ما هستند و از ما درس می آموزند.
این نکته را نیز فراموش نکنیم که :
الف- خوب و شیرین حرف زدن و مطالب شیرین نوشتن لزوما برابر با عمیق و دقیق سخن گفتن و نکته های تحقیقی ارائه کردن نیست.
ب- گسترده بودن دامنه محفوظات یک نفر لزوما به معنای عمیق بودن فرد و لزوما به معنای صحتِ محفوظاتِ او نیست.
استاد گرانقدر ملاک بسیار فوق العاده ای را به مخاطبان خود نشان دادید .
با این قاعده میتوانیم هم خودمان و هم صاحب نظران را به خوبی محک بزنیم .
ولی براستی جز صاحب نظری محقق ، چه کسی این شجاعت را دارد که چنین میزانی به دست مخاطبانش بدهد ؟!
درود بر شما