بندِ زمان و مکان

 موجوداتی که در عالَم ماده اند در بندِ زمان و مکان و صورت اند و تا هنگامی که در عالم ماده اند این ویژگی همواره با آن ها هست. مقصود از اینکه گفتیم موجودات در بندِ صورت اند این است که دارای تشخص و عینیت و محدودیت اند و می توان به آن ها اشاره کرد و فردیت دارند. عالَم ملکوت فرا زمان و فرا مکان است اما تشخص در عالم ملکوت به طور کلی از میان نمی رود.

این مقدمه را عرض کردم تا به مطلبی اشاره کنم که امروز در صدد بیان آن هستم. چون معلوم شد که هرچه در عالَم مُلک (عالم ماده) است در بند زمان و مکان است در نتیجه اولاًهمه قضاوت ها و نگرش های ما در بند زمان و مکان است یعنی زمان و مکانی که ما هستیم در نگرش های ما تاثیر گذار است و اگر ما در زمان و مکانی دیگر باشیم، قضاوتی دیگر و نگرشی دیگر در مورد امور مختلف خواهیم داشت.

از سوی دیگر، پدیده ای که ما در مورد آن نظر می دهیم یا در مورد آن نگرشی داریم آن نیز در بند زمان و مکان است؛ یعنی آن هم اعتباری است و امری ثابت نیست.

با توجه به آنچه گفتیم هیچ انسان ژرف اندیشی در مورد هیچ موضوع و پدیده ای نظری قاطع و ثابت  نمی دهد و هرچه می گوید با توجه به دو پارامتر است: یکی زمان و مکان خود؛ و به عبارتِ دیگر: با توجه به مختصات خود، و دیگری با توجه به زمان و مکان و مختصات آن پدیده.

از آنچه گفته شد معلوم شد که تمام سخنانی که بزرگان و ژرف اندیشان مختلف به صورتِ مصداقی در مورد مسائل مختلف بیان کرده اند همگی در بند زمان و مکان است؛ و زمان و مکان گوینده در نگرش و نظرگاه او مدخلیت داشته است و از این روست که به عنوان مثال می بینیم که برخی از افراد بسیار بزرگ در مورد زن  و ... دیدگاه ها و اظهار نظرهایی کرده اند که از نظر مردم زمان ما بسیار عجیب است. پس ما با سخنان هرکس که مواجه می شویم باید این را در نظر بگیریم که در چه زمان و مکانی چنین سخنی را گفته است و نباید به طور مطلق، سخن هیچ کسی را بدون در نظر گرفتن شرایط زمانی و مکانیِ گوینده ، مورد سنجش و ارزیابی قرار دهیم.