حقیقت تو همان است که بدان میل و کشش داری.

انسان ها همان طور که از نظر ظاهر ، بسیار گوناگون اند، از نظر حقایقِ وجودی و استعدادها نیز بسیار مختلف اند . بنابراین، هرکس باید بکوشد که استعدادهای خود را کشف کند و عمر خود را صرف شکوفا کردنِ استعدادهای خود کند.

هرکس عمر خود را صرف اموری کند که استعداد آن را ندارد یا استعدادش در آن امور، ضعیف است، از عمر خود به طور شایسته، استفاده نکرده است. بنابر این ، هیچ کس نباید تلاش کند که شبیه دیگران شود؛ بلکه باید بکوشد که استعدادهای خود را بشناسد و کمال مربوط به خودش را در وجود خویش شکوفا کند.

تجربه و آزمودنِ استعدادهای خود هرچند راهی برای کشفِ استعداد خویش است اما مگر انسان چقدر فرصت دارد که بتواند استعداد خود را در امور مختلف بیازماید.

 یکی از راه های کشف استعداد ها توجه به  کشش مستمر و ریشه دار است؛ اما  کشش های موقتی و مقطعی و گذرا حاکی از استعدادهای نهادِ ما نیستند. برخی افراد به صورت ریشه دار، میل به هنر و امور هنری دارند. برخی افراد به صورت ریشه دار، دارای خلاقیت اند و میل به خلاقیت دارند . برخی افراد به صورت ریشه دار میل به استدلال و عقلانیت و امور عقلانی دارند و قادرند  که مسائل مختلف را با استدلال حل کنند. برخی  افراد به صورت ریشه دار، میل به امور عاطفی دارند  و خصیصه عشق ورزی در آن ها قوی است و اینان در  اموری که با مردم در ارتباط هستند مانند تعلیم و تربیت  و پرستاری و ... موفق هستند.

محی الدین برای اینکه هرکس بتواند جوهره خود را اجمالا بشناسد  و تلاش خودرا صرف شکوفا کردن همان بکند، چنین نوشته است: "إنّما أنت ما مِلتَ إلیه."(شجون المسجون، ص 129) یعنی حقیقت تو همان  است که بدان میل و کشش داری.

البته همان طور که عرض کردم، مقصود کششی موقتی و گذرا نیست؛ بلکه کششی مستمر و ریشه دار است.